یکی از خطراتی که ممکن است باعث عود مجدد پاندمی شود، وقوع جهش در ژنوم ویروس کرونا است که در نهایت موجب به وجود آمدن سویه جدید کرونا می شود. در صورتی که علائم سویه جدید کرونا شدت یافته تر و میزان بیماری زایی و سرایت بالاتر باشد امکان به وجود آمدن موج جدید بیماری به واسطه سویه جدید کرونا وجود دارد. در حال حاضر کرونا جدید با عنوان

XBB و BQ.1 باعث نگرانی عده ای راجع به ورود کرونای جدید به ایران و شروع موج هشتم کرونا شده است.

آیا دو زیر سویه جدید XBB و BQ.1 وارد ایران شده است؟

طبق آخرین اخبار منتشر شده از سمت سخنگوی وزارت بهداشت اولین موارد ابتلا به دو زیر سویه جدید XBB و BQ.1 دیروز به تاریخ 7 دی 1401 در کشور مشاهده شد. با ورود کرونای جدید در ایران بسیاری دچار نگرانی های متعدد از جمله وقوع پیک هشتم کرونا، عدم تاثیرگذاری واکسن های تزریق شده و نحوه درمان شده اند. توجه داشته باشید که xbb و qb1 جهش یافته امیکرون بوده و در واقع زیر سویه جدید امیکرون هستند. بنابراین رفتار کلی کرونا جدید کاملا مشابه امیکرون است. یکی از اشتباهات رایج مردم به کار بردن واژه سویه به جای زیر سویه برایxbb و bq1 است. لازم به ذکر است منظور از سویه جدید کرونا در تمام مقاله، زیر سویه امیکرون است. در ادامه مطلب به توضیح علائم زیر سویه جدید کرونا، مدت زمان قرنطینه و نکات حائز اهمیت جهت درمان به موقع خواهیم پرداخت.

آیا سویه جدید کرونا در راه است؟

ویروس کرونا تاکنون جهش های متعددی داشته است، اما تنها انواعی از جهش ها که دارای ویژگی های متفاوت بنیادین در رفتار، سرایت و بیماری زایی بوده اند، از طرف سازمان بهداشت جهانی به طور رسمی، معرفی شدند.

از ابتدای پاندمی تاکنون پنج سویه اساسی و فراگیر در جهان از طرف سازمان بهداشت جهانی (WHO) معرفی شده اند.

- آلفا (B.1.1.7): اولین سویه جهش یافته از ویروس کرونا که در جهان شیوع پیدا کرد، نوع آلفا بود. این سویه برای اولین بار در دسامبر 2020 در بریتانیا شناسایی شد.

- بتا (B.1.351): این سویه جهش یافته، اولین بار در دسامبر 2020 در آفریقای جنوبی شناسایی شد و مورد بررسی قرار گرفت.

- گاما (P.1): اولین بار در ژانویه 2021 در برزیل شناسایی شد.

- دلتا (B.1.617.2): سویه دلتا، نخستین بار در دسامبر 2020 در هند شناسایی شد و پس از مدتی سویه غالب در دنیا شد.

- اومیکرون (B.1.1.529): این سویه جهش یافته، برای اولین بار در نوامبر 2021 در آفریقای جنوبی شناسایی شد و پس از مدت زمان کوتاهی به دلیل سرایت بالای آن در تمام دنیا انتشار پیدا کرد و سویه غالب شد.

خوشبختانه واکسیناسیون گسترده در سراسر جهان باعث کنترل بالای مرگ و میر ناشی از این بیماری و کاهش سرایت کووید نوزده شد. اما باید توجه داشت که نمی توان از جهش ژنوم ویروس ها جلوگیری کرد و هنوز امکان به وجود آمدن سویه ای که واکسن های پیشین بر روی آن موثر نباشد، وجود دارد. برای رفع این مشکل، سازمان بهداشت جهانی تمامی سویه های جدیدی را که قابلیت بیماری زایی بالایی داشته باشند، شناسایی می کند و در صورت ضرورت، واکسن ها نیز بسته به کرونا جدیدبه روز خواهند شد.

در حال حاضر دو زیر سویه جدید اومیکرون تحت عنوانXBB و BQ.1 شناسایی شده اند. طبق شواهد زیر سویه های جدید از لحاظ میزان جهش و فرار از سیستم ایمنی تفاوت زیادی با اجداد اومیکرون خود ندارند. از آن جایی که واکسن های موجود در برابر تمامی سویه ها از جمله اومیکرون، موثر هستند و این نکته که دو زیر سویه XBB و BQ.1 نیز جزء انواع زیر سویه های اومیکرون طبقه بندی می شوند، در صورتی که واکسیناسیون کووید خود را تکمیل کرده اید، موردی برای نگرانی وجود ندارد.

اگر جزء افرادی هستید که هنوز دوز بوستر خود را دریافت نکرده اید. حتما نسبت به تزریق آن اقدام نمایید.

زیر سویه XBB

زیر سویه XBB ترکیبی از دو زیر سویه BA.2.10.1 و BA.2.75 امیکرون است. شیوع زیر سویه XBB 1.3% تخمین زده شده است و تاکنون در 35 کشور شناسایی شده است. طبق مطالعات، شدت بیماری زیر سویه XBB افزایش نداشته است، اما احتمال عفونت مجدد با این زیر سویه نسبت به باقی سویه ها بیشتر می باشد. به عبارت دیگر، با یک بار ابتلا به این زیر سویه احتمال ابتلای مجدد به آن همچنان وجود دارد. تاکنون گزارشی از فرار زیر سویه XBB از پاسخ سیستم ایمنی وجود نداشته است و در صورتی که قبلا به امیکرون مبتلا شده باشید، با توجه سلول های ایمنی آشنا با امیکرون و آنتی بادی های تولید شده توسط آن ها، دوره بیماری سختی نخواهید داشت.

آیا موج جدیدی از کرونا در راه است؟(موج هشتم کرونا)

اینکه زیرسویه XBB توانایی ایجاد موج جدیدی از بیماری در جامعه داشته باشد، رابطه مستقیمی با میزان ایمنی جمعی ناشی از واکسیناسیون عمومی، ابتلای طبیعی به امیکرون و همچنین میزان رعایت اصول بهداشتی در مکان های عمومی دارد. در صورتی که درصد بالایی از جامعه واکسینه شده باشند و همچنین تا حدی ایمنی جمعی ناشی از ابتلای طبیعی نیز در جامعه وجود داشته باشد، احتمال به وجود آمدن موج جدید کاهش می یابد.

زیر سویه BQ.1

زیرسویهBQ.1 یا BQ.1.1، نوع جهش یافته زیر سویه BA.5 است که در آن، اسپایک (SPIKE) ویروس دچار تغییر شده است. میزان شیوع این زیر سویه 6 درصد و تاکنون در 65 کشور دنیا گزارش شده است. هنوز اطلاعاتی از شدت بیماری زایی و یا میزان فرار این زیر سویه از سیستم ایمنی موجود نیست. اما سرعت بالای شیوع این زیر سویه نشان از قدرت سرایت بالاتر BQ.1.1 و نیاز به زیر نظر گرفتن رفتار این ویروس دارد. میزان ابتلای مجدد در این زیر سویه نیز بالاتر است.

طبق مطالعات، اگرچه ممکن است کارایی واکسن ها نسبت به ابتلا به این زیر سویه کمی کاهش یافته باشد اما همچنان در برابر بیماری شدید و همچنین پیشگیری از مرگ و میر ناشی از ابتلا بسیار موثر هستند. بنابراین تاکید می شود در صورتی که هنوز واکسن دریافت نکرده اید و یا دوز بوستر خود را تکمیل نکرده اید، نسبت به تزریق آن اقدام نمایید.

آیا زیر سویه جدید کرونا خطرناک است؟

میزان مرگ و میر سویه های اومیکرون از جملهBQ.1 و XBB نسبت به باقی سویه های کووید نوزده پایین تر بوده و حدود 0.4 درصد است. البته این موضوع به معنای عدم احتیاط و عدم نیاز به واکسن نیست. حتما در نظر داشته باشید که همه سویه ها و زیر سویه های کووید نوزده می تواند سبب مرگ و میر شود و در صورت بروز علائم، حتما آن را جدی بگیرید.

آیا زیر سویه جدید کرونا درگیری ریه دارد؟

دقت داشته باشید که سلول های ریه از اهداف اصلی تمامی سویه های ویروس کرونا است. بنابراین امکان درگیری ریه، در تمامی انواع ویروس کرونا از جمله زیر سویه های جدید XBB و BQ.1.1 وجود دارد.

زیر سویه های جدید کرونا چه علائمی دارد؟

طبق گزارشات CDC، افرادی که دچار سویه XBB می شوند، علائمی همچون تب، سرفه، درد عضلانی، سردرد، گلودرد، آبریزش بینی، خستگی، حالت تهوع و اسهال را تجربه می کنند. از بین علائم اشارهشده در کرونا جدید، حالت تهوع و استفراغ با احتمال پایین تری بروز می یابد. به طور کلیعلائم زیر سویه جدید امیکرونخفیف بوده، اما همچنان احتمال درگیری ریه ها وجود دارد.

قرنطینه سویه جدید کرونا XBB و BQ.1چقدر است؟

طبق CDC حداقل مدت زمان قرنطینه مورد نیاز برای XBB و BQ.1 پنج روز است و این دو زیر سویه حداقل تا 5 روز قابل انتقال هستند. در صورتی که امکان قرنطینه کردن خود را ندارید حتما توجه داشته باشید که تا 10 روز از ماسک مناسب استفاده کنید و در مکان های عمومی شلوغ حاضر نشوید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

شروع به موقع درمان، در کووید نوزده بسیار مهم است. درمان زودرس باعث تعدیل سیستم ایمنی و پیشگیری از وقوع احتمالی طوفان سایتوکاینی می شود. کووید 19 با علائمی همچون تب بالای 38 درجه، سرفه های خشک، گلو درد و درد عضلانی شروع می شود. در صورت مشاهده هر کدام از این علائم با مشورت پزشک، درمان را آغاز کنید. اگر پنج تا شش روز پس از شروع علائم، کاهشی در شدت علائم احساس نکردید و یا مواردی همچون تنگی نفس، بریده بریده نفس کشیدن، تعداد تنفس بالا، تب ادامه دار (بالای سه روز) و خستگی بسیار شدید (تا حدی که کوچک ترین کار روزمره تان مختل شود) به علائم قبلی اضافه شد، حتما با پزشک متخصص برای چک کردن سطح اکسیژن خون و بررسی درگیری ریه مشورت نمایید و طبق دستور پزشک روند درمان را ادامه دهید.

چه چیزی برای سویه جدید کرونا خوب است؟

کنترل التهاب، نکته کلیدی درمان بیماری کووید 19 است. سویه های XBB و BQ.1.1 نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

مصرف مایعات بالا، تغذیه مناسب و داشتن رژیم غذایی پر فیبر، پر پروتئین، کم چرب و با حداقل میزان قند و نمک به کاهش التهاب و تسریع روند بهبودی کمک شایانی می کند.

نقش ویتامین D در کووید 19

در طول پاندمی کووید نوزده مطالعات گسترده ای در زمینه ویتامین D و ارتباط آن با شدت بیماری کرونا انجام شد. طبق مطالعات کمبود ویتامین D ارتباط مستقیمی با شدت بیماری دارد. متاسفانه بسیاری از افرادی که بیماری شدیدی را تجربه می کنند دارای سطح ویتامین D پایین تر از نرمال بوده اند. ویتامین D بازوی کنترل کننده التهاب سیستم ایمنی است. بنابراین توصیه می شود در صورتی که سطح ویتامین D پایینی دارید، با نظر پزشک از پرل ویتامین D استفاده کنید.

جمع بندی نکات قابل توجه در دو زیر سویه جدید XBB و BQ.1

طبق گزارشاتی که به طور مداوم در دسترس سازمان بهداشت جهانی قرار می گیرد، سویه اومیکرون همچنان سویه غالب در تمام دنیا است. اگرچه سویه امیکرون دارای زیر سویه های متعدد ناشی از جهش ژنومی است، اما علائم و شدت بیماری در تمامی زیر سویه ها مشابه بوده و رفتار متفاوت خطرناکی از هیچ کدام از زیر سویه هایجدید امیکرون از جمله XBB و BQ.1 مشاهده نشده است. در نتیجه، در حال حاضر نیاز به نگرانی مضاعف در این باره وجود ندارد. با این وجود، سازمان بهداشت جهانی روند پیشرفت XBB و BQ.1 را زیر نظر داشته و در صورت بروز اطلاعات جدیدی که نگران کننده باشد، متعاقبا اعلام خواهد کرد.

پاسخ به این سوال که زیر سویه های XBB و BQ.1 تا چه حد می توانند جوامع را درگیر کنند و موج جدیدی از بیماری کووید نوزده را به راه بیندازند؟ کاملا به میزان ایمنی جمعی بستگی دارد. در صورتی که بالای 60 درصد از جامعه نسبت به کووید نوزده واکسینه باشند و از طرفی ابتلای طبیعی نیز در غالب افراد جامعه رخ داده باشد، احتمال وقوع موج جدید پایین تر خواهد بود.

زیر سویه جدید امیکرون XBB و BQ.1 برای کسانی نگران کننده خواهد بود که واکسن کووید نوزده دریافت نکرده باشند. همچنین در صورتی که دوز بوستر واکسن کووید- 19 را دریافت نکرده اید، احتمال ابتلای بالاتری نسبت به زیر سویه های XBB و BQ.1 خواهید داشت.

دیماه 1401